Straatintimidatie is een veelvoorkomend probleem in de samenleving. Toch wordt de impact vaak onderschat en kijken mensen weg als ze het zien gebeuren. Het is daarom belangrijk dat er meer bewustwording komt. In deze blog vertellen we je wat straatintimidatie inhoudt en geven we voorbeelden. Daarnaast laten we zien hoe je als omstander kunt ingrijpen met de 5D-methode. Zo kunnen we samen zorgen voor veilige ruimtes voor iedereen.
De definitie van straatintimidatie
Onder straatintimidatie vallen ongewenste opmerkingen, gebaren en handelingen in openbare ruimtes. Dit kan verbaal, non-verbaal en fysiek zijn. Denk bijvoorbeeld aan…
- Catcalling. Hierbij gaat het om fluiten of het roepen van seksueel getinte opmerkingen, zoals “Hé schatje, mooie benen!”.
- Ongepaste aanrakingen. Dit gaat over fysiek contact zonder toestemming, zoals iemand ineens bij de arm vastpakken of ‘per ongeluk’ aanraken in een drukke ruimte.
- Achtervolgen: Iemand langdurig volgen of te dicht op hen blijven lopen kan erg intimiderend voelen, vooral wanneer deze persoon zich niet kan losmaken van de situatie.
- Schelden of bedreigen: Agressie in de publieke ruimte is ook een vorm van straatintimidatie, zoals het schelden, bedreigen of vernederen van iemand vanwege bijvoorbeeld hun afkomst, kledingkeuze of seksuele geaardheid.
- Ongewenste seksuele gebaren. Dit zijn gebaren met een seksuele lading, zoals het maken van kusgeluiden of suggestieve bewegingen.
Iedereen kan te maken krijgen met straatintimidatie. Toch blijkt uit onderzoek dat vrouwen, leden van de LGBTQIA+ community, mensen met een fysieke beperking en mensen die zich duidelijk religieus uiten dit het vaakst ervaren.
De impact van straatintimidatie
Straatintimidatie heeft psychologische gevolgen. Recent onderzoek van het Centraal Bureau van Statistiek (2022), laat zien dat mensen op verschillende manieren reageren wanneer ze te maken krijgen met straatintimidatie. Vaak negeren mensen de situatie, vermijden ze oogcontact of bellen ze iemand op. Daarnaast kan straatintimidatie leiden tot gevoelens van angst, schaamte, boosheid, onveiligheid en machteloosheid.
Straatintimidatie (en de angst daarvoor) kan ervoor zorgen dat mensen zich minder vrij kunnen bewegen in openbare ruimtes. Mensen die met straatintimidatie te maken hebben gehad, vermijden vaak bepaalde plekken omdat ze bang zijn dat ze opnieuw ongewenste opmerkingen, gebaren of aanrakingen ervaren. Op de langere termijn, kan deze aanpassing in het gedrag ook sociale en financiële gevolgen hebben. Bijvoorbeeld een daling in het inkomen doordat iemand niet meer naar school of werk durft te reizen.
Omstanderinterventie: de 5D-methode
Als je straatintimidatie ziet gebeuren, kan het lastig zijn om te weten wat je als omstander kunt doen. Gelukkig biedt Fairspace vijf effectieve manieren waarmee iedereen als omstander kan helpen: De 5D-methode. Deze strategieën kunnen helpen om degene die straatintimidatie meemaakt te ondersteunen en de situatie te de-escaleren.
- Direct
Dit houdt in dat je degene die intimideert direct aanspreekt en hen confronteert met hun gedrag. Bijvoorbeeld door te zeggen: “Dit is niet oké. Laat die persoon met rust.” Dit is effectief, maar er kan een agressieve tegenreactie zijn. Deze aanpak moet daarom alleen gebruikt worden als je je veilig genoeg voelt. - Distract
Bij deze methode hoef je degene die intimideert niet direct te confronteren. Je creëert een afleiding, waardoor je de aandacht verlegt en de persoon die geïntimideerd wordt uit de situatie haalt. Je kunt bijvoorbeeld doen alsof je de weg wilt vragen. - Document
Een andere optie is het documenteren van de situatie, bijvoorbeeld door foto’s of video’s te maken, of belangrijke informatie (straatnamen, fysieke kenmerken van degene die intimideert, tijd, kentekennummer etc.) op te schrijven. Deze informatie kun je vervolgens delen met de persoon die geïntimideerd werd. Dit is waardevol bewijsmateriaal als deze persoon besluit om aangifte te doen of een melding te maken, bijvoorbeeld bij een busbedrijf of gemeente. Deze methode is nu extra waardevol, doordat straatintimidatie sinds 1 juli 2024 strafbaar is in Nederland. - Delegate
Als je wilt helpen maar je kunt zelf niet ingrijpen, vraag dan hulp van anderen. Dit kan iemand anders zijn die op straat loopt, een medepassagier of chauffeur in de bus of de politie als het nodig is. Door hulp van anderen in te schakelen, kun je het probleem aanpakken zonder zelf direct in te grijpen. - Delay
Deze methode houdt in dat je, na het incident, incheckt bij de persoon die geïntimideerd is. Vraag hoe het met hen gaat en bied je steun aan. Zo laat je zien dat deze persoon er niet alleen voor staat, wat helpt met het verwerken van de ervaring.
Nu je weet hoe straatintimidatie eruitziet en wat je kan doen als je dit ziet gebeuren, heb je alles in huis om een verschil te maken. Dus laten we samen onze straten een plek maken waar iedereen zich veilig en welkom voelt.
Bron:
https://righttobe.org/guides/identity-and-street-harassment/
https://www.nji.nl/seksueel-grensoverschrijdend-gedrag/straatintimidatie-van-oorzaak-tot-aanpak
