Racisme op de werkvloer is een serieus probleem. Er zijn nog geen specifieke cijfers over racisme op de werkvloer bekend, maar uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld al wel dat 1 op de 10 medewerkers van de Rijksoverheid en de Tweede Kamer racisme meemaakt op de werkvloer. Dit is slechts één voorbeeld van de vele organisaties waar racisme voorkomt, en waarschijnlijk liggen deze percentages nog veel hoger. Racistische incidenten worden namelijk vaak niet gemeld, bijvoorbeeld omdat mensen zich niet veilig genoeg voelen om het te melden.
Dit artikel gaat over racisme op de werkvloer; ongelijke behandeling van werknemers vanwege hun afkomst, huidskleur en soms religie. Racisme op de werkvloer kent verschillende vormen, zoals ongelijke behandeling bij sollicitaties of promoties en racistische opmerkingen tussen collega’s. In deze blog bespreken we wat racisme op de werkvloer inhoudt en wat je kunt doen om het tegen te gaan. Wil je weten hoe je jouw werkplek een veiligere en inclusievere ruimte maakt voor iedereen? Lees dan snel verder!
Hoe ziet racisme op de werkvloer eruit?
Racisme op de werkvloer betekent dat mensen (bewust en onbewust) worden benadeeld of buitengesloten op de werkvloer vanwege hun huidskleur, afkomst en soms vanwege hun religie (denk aan moslimhaat). Wil je meer leren over de definitie van racisme? Lees dan hier meer over wat racisme betekent en hoe het voorkomt in Nederland.
Racisme op de werkvloer kan er op verschillende manieren uitzien, bijvoorbeeld:
- Racisme tijdens de sollicitatieprocedure: Bijvoorbeeld het niet uitnodigen van kandidaten met een ‘niet-Nederlandse’ achternaam. Of tijdens het gesprek vragen naar iemands afkomst, wanneer dit niet relevant is voor de functie (dit noem je een microagressie).
- Ongelijke behandeling bij het uitdelen van promoties: Medewerkers met een bepaalde afkomst krijgen minder kansen voor promotie of worden minder betaald.
- Racistisch gedrag onderling: Werknemers van kleur kunnen te maken krijgen met racistisch gedrag van hun collega’s en/of werkgever. Denk aan het niet betrekken van een collega van kleur bij een vergadering, omdat je onbewust een bepaald stereotype over deze collega in je hoofd hebt. Dit is wederom een voorbeeld van een microagressie: subtiele, vaak onbewuste acties of opmerkingen die veel schade aanrichten. Maar ook meer directe racistische opmerkingen onderling hebben grote gevolgen.
- Meldingen over racisme niet serieus nemen: Wanneer meldingen over racisme niet serieus worden genomen door leidinggevenden kan dit zorgen voor een onveilige sfeer op de werkvloer. Melders van racisme voelen zich zo niet gehoord en er lijkt geen ruimte voor positieve verandering binnen het team.
- Institutioneel racisme: Dit is racisme dat in de organisatie ‘vastzit’. Het zit bijvoorbeeld in de regels voor het aannemen van mensen, of in hoe mensen beoordeeld worden. Hierdoor kunnen mensen ongelijk behandeld worden. Hier gaan we binnenkort op in, in een andere blog.
Effecten van racisme op de werkvloer
Racisme op de werkvloer kan ernstige gevolgen hebben voor de mentaliteit en het welzijn van medewerkers. Het kan leiden tot:
- Stress en angst: Medewerkers voelen zich gestresst, onveilig en niet gewaardeerd.
- Depressie: Racisme kan leiden tot depressieve gevoelens en eenzaamheid, soms zelfs tot zelfdoding.
- Minder motivatie en concentratie: Medewerkers zijn minder gemotiveerd en/of geconcentreerd om hun werk te doen als ze zich niet prettig voelen in hun werkomgeving.
- Minder productiviteit: Medewerkers kunnen zich dooralle stress minder goed concentreren op hun werk.
- Hoog personeelsverloop: Medewerkers vertrekken bij een bedrijf waar racisme plaatsvindt.
Racisme op de werkvloer zorgt dus voor een ongezonde (giftige) bedrijfscultuur en dit heeft zijn weerslag op Zwarte collega’s en collega’s van kleur. Gelukkig kun jij, in welke rol dan ook, je inzetten tegen racisme.
Wat kun je doen tegen racisme op de werkvloer?
Het is belangrijk om racisme op de werkvloer te herkennen en om ertegen in actie te komen. Hier zijn een paar tips:
- Leer meer over racisme: Lees boeken, zoals Het Anti-racisme Handboek van Chanel Matil Lodik, of volg een Fairspace training over racisme. Om racisme te herkennen, moet je eerst begrijpen wat het inhoudt. Geïnteresseerd in een training? Neem contact met ons op!
- Wees alert: Let op wat er gebeurt op de werkvloer.
- Spreek je uit: Als je iets ziet of hoort dat niet klopt, spreek je dan uit. Praat met de persoon die racistisch gedrag vertoont, met een leidinggevende en/of een vertrouwenspersoon.
- Wees een bondgenoot: Steun collega’s die te maken hebben met racisme. Laat zien dat je ertegen bent. Hoe je dit bijvoorbeeld kan doen is door naar je collega’s te luisteren als ze over hun ervaringen vertellen, hen te ondersteunen als ze racisme willen melden bij de leidinggevende.of door openlijk over racisme te praten en meer te leren over diversiteit en inclusie.
- Informeer anderen: Vertel je collega’s over racisme, wat het betekent en wat de gevolgen zijn. Zorg dat antiracisme op de agenda komt binnen jullie organisatie, door het onderwerp te opperen tijdens een vergadering bijvoorbeeld.
- Organiseer trainingen: Stimuleer je organisatie om trainingen aan te bieden over diversiteit en inclusie.
- Zoek hulp: Neem contact op met een vertrouwenspersoon, de HR-afdeling of een andere organisatie, zoals Fairspace. Fairspace biedt trainingen aan voor op de werkvloer, zoals ‘’Veiligheid en inclusie op de werkvloer’’. Lees hier meer over de mogelijkheden.
Conclusie
Racisme op de werkvloer is een dringend probleem. Het is belangrijk om racisme te herkennen en ertegen in actie te komen. Door samen te werken, kun je een werkomgeving creëren waarin iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt. Laat racisme geen kans krijgen! Samen kunnen we verandering brengen.
