“App je als je thuis bent?”
Het is een zin die we als vrouwen allemaal weleens gehoord hebben. En nog steeds met regelmaat. Van ouders, broers, vrienden – vooral wanneer je alleen over straat moet. Het klinkt als een eenvoudige, zorgzame vraag, maar in de praktijk is het veel meer dan dat. Het is een symbool van de constante waakzaamheid die we als vrouwen voelen, het besef van het onzichtbare gevaar dat altijd op de loer ligt.
Toen ik hierover nadacht, besloot ik enkele mannen uit mijn omgeving te vragen waar zij aan denken bij deze zin. De meeste van hen gaven aan dat het iets was wat ze van hun ouders of broers en zussen hoorden, maar nooit van vrienden of kennissen. En dat zegt iets. Mannen erkennen wel het gevaar, maar vaak herkennen ze het niet in hun eigen dagelijkse leven. Voor hen is het niet vanzelfsprekend om elke keer opnieuw te bedenken of ze veilig thuis komen. Voor ons, vrouwen, is dat wel de realiteit.
In mijn eigen omgeving is het appje na thuiskomst een diepgewortelde gewoonte. Als vrouw voel je altijd dreiging. Een dreiging die we als vrouwen niet altijd bewust voelen, maar die in ons gedrag is geslopen. We omzeilen donkere straten, zeggen dat we een vriend hebben, ook als dat niet zo is, of doen alsof we aan het bellen zijn, gewoon om het idee te geven dat we ‘niet alleen’ zijn. Of we dragen zelfs iets bij ons ter bescherming. Dit zijn ‘kleine’ aanpassingen die we bijna automatisch maken, maar het zijn aanpassingen waarvan we zouden moeten afvragen: waarom doen we dit eigenlijk? Want is het niet absurd dat we vrouwen instrueren om het gevaar te vermijden, in plaats van het gevaar zelf aan te pakken?
Stel je voor dat er brand is. Zeggen we dan tegen mensen: “Loop er maar omheen, het komt vanzelf goed”? Natuurlijk niet. We blussen de brand. We pakken het probleem bij de kern aan, ter voorkoming dat het zich verder verspreidt. Waarom doen we dat dan niet met het geweld en de intimidatie die vrouwen dagelijks ervaren?
De waarheid is dat we vaak de verkeerde vraag stellen. In plaats van ons af te vragen wat vrouwen kunnen doen om zich te beschermen, zouden we ons moeten richten op de vraag: waarom gedragen sommige mensen zich zo? Wat motiveert deze mensen, en hoe kunnen we hun gedrag veranderen voordat het überhaupt tot geweld of intimidatie komt? Want als we de nadruk blijven leggen op wat vrouwen kunnen doen om zichzelf te beschermen, verschuiven we de verantwoordelijkheid. En daarmee blijft het probleem in de schaduw.
Veiligheid zou geen uitzondering moeten zijn, maar de norm. Als we van daaruit beginnen te denken, kunnen we werken aan de werkelijke verandering: respect voor elkaar, gedeelde verantwoordelijkheid voor een veilige samenleving. Het creëren van een cultuur waar vrouwen niet altijd alert hoeven te zijn op het gevaar dat hen dreigt. Iets wat nog ver weg ligt, maar ja, we moeten ergens beginnen.
Dus ik stel voor dat we beginnen met in plaats van te vragen “App je als je thuis bent?”, jezelf af te vragen: “Wat kunnen wij doen om jou veilig te houden, waar je ook bent?” Daarmee verschuiven we de verantwoordelijkheid naar waar die thuishoort: bij de samenleving als geheel.
Bij Fairspace geloven we in de kracht van actieve omstanders en bieden we trainingen aan in omstanderinterventie. Met onze 5D’s-methode – Distract, Delegate, Document, Delay en Direct – leren we hoe je kunt handelen in situaties van grensoverschrijdend gedrag, zoals straatintimidatie. Samen kunnen we werken aan een cultuur waarin intimidatie niet getolereerd wordt en iedereen zich veilig kan voelen.
Wil je meer leren over hoe jij een verschil kunt maken? Bezoek onze website en ontdek hoe je met kleine stappen een groot effect kunt hebben. Samen bouwen we aan een veiligere wereld, één interventie tegelijk.
